JCR ER, ülkelerin yabancı para cinsinden borçlanmaları ve yabancı paraya dayalı ekonomik faaliyetleri nedeniyle ortaya çıkması muhtemel risk unsurlarını birincil öncelikli olarak dikkate alıp, o ülkenin yabancı para cinsinden borçlarını ve finansal yükümlülüklerini zamanında geri ödeyip ödeyemeyeceğini ve istekliliğini ölçer. Ülke derecelendirilmesi nihayetinde, ülke olarak ekonomik ve politik açılardan taşınan risklerin sermaye ve yatırım maliyetlerine ve kar oranlarına yansıyacak ilave risk primlerinin belirlenmesidir. Derecelendirme sürecinde ülkeler için belirlenen temerrüt spreadi düştükçe ülke risk primlerinin de düştüğü ya da temerrüt olasılığı yükseldikçe risk primlerinin de yükseldiği gözlenmiştir.

Esasen sovereign rating ülke ratingi değildir. Zira sovereign rating, ulusal hükümetlerin kredi riskinin üzerinde dururken ülkedeki diğer ihraççıların spesifik temerrüt olasılıklarını içermez. Ancak, teorik ve pratik yaşamda ülkeler için verilen notlar iktidar güçlerinin yanında o ülkedeki tüm finansal kuruluşları, bankaları, şirketleri, her düzeydeki girişim ve girişimcileri, yerli/yabancı yatırımcıları, kısacası kamu, özel tüm ekonomik birimleri yakından ilgilendirmektedir. Bir ülkedeki hiçbir kurumun notu, yabancı para cinsinden ülke notunu geçemez. Çünkü sadece iktidar güçleri, söz konusu ülkenin döviz riskini, para ve maliye politikalarını yönetebilen bir yapıya ve güce sahip olduğu için, ülke notu diğer kurumlar için tavan oluşturur. Ancak zaman zaman sadece yapılandırılmış finansman (structured finance) denilen enstrümanla ülke dışında kurulan güven sayesinde ülke notunun bir ya da iki puan üzerine çıkılabilir.

Şirketler, bankalar ve tüm ekonomik birimlerin karşı karşıya kalacağı transfer riski ve konvertibilite riski açısından bulundukları ülkenin notu çok önemlidir. Tüm ekonomik birimler parametrelerini bu nota göre belirler. Yatırımcılar bu notlar sayesinde yapacağı ülkelerin asset backet security, structured finance instruments teknikleriyle ihraç ettiği borçlanma araçlarına yatırım yaparlarken nasıl bir risk ile karşı karşıya olduklarını bilirler. Zira söz konusu ülkenin hazinesi tarafından ihraç edilen tahvil ve bonoları (eurobond) ayrıca özel kurumlar tarafından ihraç edilen commercial paper (finansman bonosu), untranched Securitisation ve Tranched ABS- Asset Backed Security teknikleriyle ihraç edilen ve dayandığı kaynaklar aşağıda yer alan menkullerinin fiyatlaması da buna göre oluşur.

1) CDO- Teminatlandırılmış borç yükümlülükleri havuzları:

a) Kurumsal ilgili varlıklar (Krediler, Tahviller, CDS- Kredi Temerrüt Swapı)

b) Menkul kıymetleştirmeler (ABS-Varlığa dayalı menkul kıymet, CDO-Teminatlı borç yükümlülüğü, CDO-Teminatlı borç yükümlülüğü-Squared)

2) Geleneksel ABS- Varlık destekli Güvenlik havuzları:

a) Kurumsal varlıklar (Ticari alacaklar, Kiralamalar, SPK-Ticari ipoteğe dayalı menkul kıymetler)

b) Tüketiciyle ilgili varlıklar (Kredi Arabaları, Otomobil, Krediler RMBS-Konut ipoteğine dayalı menkul kıymetler)

JCR ER’in Sovereign Derecelendirme Kriterleri

JCR ER ülke ratingleri ile ilgili olarak, asgari 5 yıllık verileri dikkate alarak ülkeler arasında politik, sosyal ve ekonomik gelişmişlik farklarının belirlenmesi için “benchmarking test” yöntemiyle kıyaslamalar yapmak suretiyle gelecek projeksiyonları oluşturulmasıdır. Aşağıda sayılan belli başlı kriterlerin yanında yerel yönetimlerin bağımsızlığına yönelik Economic Freedom indeksleri ve genel ortamlar için Business Environment Risk Index’lerinden de yararlanılmaktadır.

A. POLİTİK RİSKLER

1. Politik Sistem

a) İktidar Partisinin Programı

b) İktidarda kalabilme süresi

c) Siyasi Partiler Yasası ve durumu

d) İdeolojik ve fanatik grupların durumu

e) Halkın beklentileri ve gerçekleşme durumu

f) Hukuk düzeni ve geleneği

g) Bürokrasi

h) Ülkenin yönetim şekli ve anayasal düzen

i) İç ve dış güvenliği tehdit eden unsurlar

j) Adalet istatistikleri

k) Seçimler (Yerel, ulusal)

2. Dış İlişkiler

a) Uluslararası entegrasyon

b) AB, ABD, Japonya ile ilişkiler

c) Uluslararası kuruluşlarla ilişkiler

d) Komşularla ilişkiler (savaş vs. gibi durum olasılıkları)

e) Ülkenin stratejik durumu

3. Sosyal Bünye

a) Nüfus, Konut ve Demografi faktörleri

i. Demografik İstatistikler

ii. Nüfus istatistikleri ve 5 yıllık projeksiyonlar

iii. Köy Kent ve dağılım durumu

iv. Nüfusun etnik, din, mezhep ve dil yapısı ve homojenliği

v. İç-dış göç durumu

vi. Konut sayısı, kalitesi ve yeterliliği

vii. Yaşam Memnuniyeti

b) Sosyal Güvenlik Ve Sağlık

i. İnsan Hakları

ii. Sosyal güvenlik ve sosyal koruma ve diğer ülkelerle uyumu

iii. Sağlık sistemi

iv. Gıda ve Beslenme

v. Özürlü yaklaşımı ve uygulamaları

c) Gelir Dağılımı, Tüketim ve Yoksulluk

i. Tüketici eğilimleri

ii. Gelir-Servet dağılımları ve yaşam koşulları

iii. Tüketim Harcamaları

iv. Yoksulluk analizleri

d) Eğitim, Kültür ve Spor

i. Okuma yazma oranları

ii. Okul sayıları ve yeterlilik

iii. Öğrenci başına düşen eğitim harcamaları analizleri

iv. Müze, tarihi eser korumacılığı ve ziyaretçi sayıları

v. Tiyatro, opera, bale, sinema vb. alanlara özgü istatistikler

vi. Spor, sporcu, antrenör ve tesis analizleri

e) İş-İstihdam-İşsizlik

i. İş gücü durumu,

ii. İşsizlik verileri ( yaş, cinsiyet, eğitim, yerleşim ayrımlarına göre)

iii. İstihdam verileri (yaş, cinsiyet, eğitim, bölgesel, sektörel ayrımlara göre)

iv. Kazanç istatistikleri

v. Çocuk işgücü istatistikleri

vi. Yapısal iş istatistikleri

vii. Sanayi malları üretim istatistikleri

viii. Faal iş yeri istatistikleri

ix. İş demografileri

x. Yabancı sermayeli iş yeri istatistikleri

xi. Kurulan-kapanan iş yeri istatistikleri

xii. İş yeri kurma bürokrasisi

f) Çevre ve Enerji durumu

i. Atık su deşarjının durumu

ii. Çevreyi koruma yaklaşımları

iii. Elektrik üretimi ve dağıtımı

iv. Doğalgaz, petrol ve önemli madenler yönünden doğal kaynakların durumu

g) Bilim, Teknoloji ve bilişim

i. Teknolojik yenilikler

ii. Teknolojik bağımlılık seviyesi

iii. Bilişim teknolojileri kullanımı

iv. Araştırma-Geliştirme faaliyetleri

h) Beklentiler

i. Beklenti anket sonuçları (Merkez Bankaları ve diğer kuruluşların yaptığı)

ii. Güven Endeksleri

B. EKONOMİK RİSK

1) Ülkelerin gelir yaratma kapasiteleri

a) GSMH- GSYİH verileri, verimlilik oranları, (geçmiş tüm yıllara göre)

b) Ekonominin genel dengesi

c) Büyüme trendleri

d) Sanayi Üretim endeksleri

e) İmalat sanayi kapasite kullanım oranları

f) Sabit sermaye yatırımları

g) Sabit sermaye teşvik politikaları

h) Verilen inşaat ruhsatları

i) KOBİ teşvik uygulamaları

j) Otomotiv, beyaz eşya, elektronik üretim-ihracat-ithalat verileri

k) Mali ve Bütçe politikaları

l) Kamu Maliyesi ve Bütçe gerçekleşmeleri (Merkezi Yönetim ve Konsolide)

m) Borçlanma analizleri

n) İhracat

o) Tarım (Bitkisel üretim, Hayvancılık, Su ürünleri, alet ve makine, fiyatlar)

p) Turizm

q) Ulaştırma, Haberleşme ve Trafik

r) İşletmeci Kuruluşların Finansman durumu ve ihtiyacı ve GSMH’ye oranları

s) İşletmeci kitlerin kar/zarar durumu ve GSMH’ye oranları

t) İşletmeci KİT’lerin borçluluk durumu ve GSMH’ye oranları

u) KİT'lerin Verimlilikleri ve ekonomi içerisindeki yeri/önemi

2) Likidite göstergeleri

a) Fiyat İstikrarı, Enflasyon

b) Tüketici/Üretici Fiyat endeksleri (Genel Sektörel)

c) Satın alma gücü Pariteleri

d) Döviz Kuru gelişmeleri

e) Para arzı

f) Merkez Bankası etkinliği ve etkinlikleri

g) Para Politikaları

h) Uluslar arası resmi rezervler

i) Ödemeler Dengesi

j) Sigorta- reasürans şirketlerine ilişkin istatistikler (Firma sayıları, primler vs.)

k) Sermaye ihraçları ( Ülkeler ve sektörler itibariyle)

l) Yetkili müesseseler, Finansal Kiralama, Faktoring, Tüketici finansman şirketleri, Altın Borsası, ikrazatçılar ve tefecilik (yasal olmasa dahi) hakkında istatistikler

m) Hazine alacak verileri

n) Bankacılık verileri

o) Hazine Nakit dengesi ve gerçekleşmeleri

3) Dış Borç oluşum ve birikimleri

a) Borç İstatistikleri (Anapara, faiz, vade)

b) Borçların ülke içi değerlerle mukayesesi