İhraç Edilecek Menkul Kıymetlerin Derecelendirilmesi ile İlgili Genel Prensipler

A-
A
A+

JCR ER’in derecelendirme sistematiği içerisinde;

Büyük-orta ve küçük ölçekli işletmelerin,
Bankaların ve Banka dışı finans kurumların,
Kamu işletmelerinin

ihraç edecekleri menkul kıymetler için yapılacak derecelendirme analiz ve raporlarının, genel kredi derecelendirme raporlarından bağımız olarak raporlanmasının temel kriteri, ihraç edilecek yükümlülüklerin kurum bilançolarında taşınıp taşınmamasıdır. İşletme bilançolarında taşınan/taşınacak olan ihraç yükümlülükleri, mevcut kurumsal kredi derecelendirme raporunda bütünsel olarak değerlendirildiği için ayrı bir yapıda bağımsız bir ihraç ratingi düzenlenmesine gerek bulunmamaktadır.

Dolayısıyla JCR ER’nin derecelendirme sistematiği içerisinde tüm işletmelerin ihraç edecekleri menkul kıymetlerin derecelendirilmesi aşamalarında, ihraç yükümlülüklerinin işletme bilançolarında taşınması veya taşınacak olması halinde, ihraç yükümlülükleri de firmanın diğer yükümlülükleri gibi firmaların bilumum finansal ve kurumsal risklerinden birebir etkileneceği için, yapılacak risk analizlerinde ihraç ratingi, firmaların kurumsal kredi derecelendirme rating sürecinden ayrıştırılmamakta ve bağımsız bir ihraç rating raporu düzenlenmemekte, genel kredi derecelendirme raporu içerisinde analiz edilip derecelendirilmektedir.

Ancak, ihraç edilecek menkul kıymetlerin derecelendirilmesi aşamasında, ihraç yükümlülüklerinin işletme bilançolarında taşınması veya taşınacak olması söz konusu değilse, ihraç yükümlülükleri firma bilançolarının dışında kalacak şekilde yapılandırılmış olacağı için firmanın diğer yükümlülükleri gibi firmaların bilumum finansal ve kurumsal risklerinden birebir etkilenmesi söz konusu olmamaktadır. Dolayısıyla yapılacak risk analizlerinde ihraç ratingi, firmaların kurumsal kredi derecelendirme rating sürecinden ayrıştırılarak bağımsız bir ihraç rating raporu düzenlenmekte, genel kredi derecelendirme raporu dışında ayrı bağımsız bir raporda analiz edilip derecelendirilmektedir.

1. Bilanço ’da Taşınan ve/veya Taşınacak Olan İhraçların Derecelendirilmesi

Bilançolarda taşınacak olan ihraç yoluyla sağlanan yükümlülüklerin derecelendirilmesinde, yatırımcılar lehine ihraç sürecinde hukuki ve teminat açılarından pozitif bir farklılık yaratılmamış ise, ihraç ratingi ile firmanın kurumsal yapısı aynı not kategorisinde değerlendirilecektir. Aksi takdirde ihraç ratingi ile kurumsal yapı için belirlenecek notlar farklılaşacaktır.

1.1. İhraç Yoluyla Elde Edilen Kaynakların Diğer Yükümlülüklere Göre Hukuksal ve Teminatlandırma Yönünden Farklılık Bulunmaması Durumu

Şirket bilançolarında taşınacak olan menkul kıymet ihraçları açısından söz konusu ihraçların para piyasalarından sağlanan kredilerin, ticari borçların ve benzeri diğer bilumum yükümlülüklerin geri ödemelerine göre herhangi bir pozitif ayrıcalığı ve farklılığı bulunmamaktadır.
Yatırım ortamı, konjonktür, makro ekonomik koşullar, sektörel gelişmelere dayalı bilumum dışsal riskler ile şirketin spesifik finansal/kurumsal riskleri ve bu risklerin sonuçta topluca eşleştiği not kategorisi şirketin bilançolarında taşınan ihraç yükümlülükleri de dahil olmak üzere diğer tüm yükümlülüklerinin geri ödeme seviyelerini benzer şekilde etkilemekte ve belirlemektedir.
Ödeme önceliği ve ödeme güvenliği yönünden şirketin bütünleşik yapısı için tahsis edilen derecelendirme notları, aynı anda diğer yükümlülüklere göre hukuksal farklılık, rehin, ipotek, garanti, kefalet ve sigortalama gibi teminat farklılığı yaratılmamış olan ihraç yükümlülüklerini de temsil etmektedir.

Diğer yükümlülüklerle birlikte şirket bilançolarında taşınan/taşınacak olan menkul kıymet ihraçları için ayrı bir derecelendirme raporu düzenlenmeyecek olup, ihraç notları Şirketin kurumsal yapısına verilecek kredi derecelendirme raporlarının içerisinde bütünleşik olarak değerlendirilecektir.

Sermaye piyasası araçlarının ihracından sağlanan anapara ve doğacak faizlerinin geri ödenmesi aşamalarında temel belirleyici husus bizzat şirketin iktisadi bütünlüğü içerisinde yaratacağı nakit akımlarının yeterliliğidir. Dolayısıyla şirketin nakit akımlarının yeterliliği, sadece ihraç yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için değil tüm yükümlülüklerin vadelerinde geri ödenmesi açısından entegre analiz edilmektedir.

Dolayısıyla bilançolarda taşınacak olan ihraç yoluyla sağlanan yükümlülüklerin derecelendirilmesinde, yukarıda bahsedildiği şekilde sermaye piyasası araçlarının mevcut/potansiyel yatırımcıları lehine ihraç sürecinde hukuki ve teminat açılarından bir farklılık yaratılmamış ise, ihraç ratingi ile firmanın kurumsal yapısı aynı not kategorisinde olacaktır. Zira not farklılaştırılmasının maddi temeli bulunmayacaktır.

1.2. İhraç Yoluyla Elde Edilen Kaynakların Diğer Yükümlülüklere Göre Hukuksal Ve Teminatlandırma Yönünden Farklılık Bulunması Durumu

Şirket bilançolarında taşınacak olan menkul kıymet ihraçları açısından söz konusu ihraçların para piyasalarından sağlanan kredilerin, ticari borçların ve benzeri diğer bilumum yükümlülüklerin geri ödemelerine göre ayrıcalığı ve farklılığı bulunmaktadır.
Yatırım ortamı, konjonktür, makro ekonomik koşullar, sektörel gelişmelere dayalı bilumum dışsal riskler ile şirketin spesifik finansal/kurumsal riskleri ve bu risklerin sonuçta topluca eşleştiği not kategorisi şirketin bilançolarında taşınan ihraç yükümlülükleri de dahil olmak üzere diğer tüm yükümlülüklerinin geri ödeme seviyelerini etkilemekte ve belirlemektedir. Ancak, ihraç yükümlülüklerinin kendine özgü pozitif teminat farklılaştırmaları dikkate alınacaktır.

2. Bilanço’da Taşınmayıp Farklı Bir Yapılanma İçerisinde Taşınacak Olan İhraçların Derecelendirilmesi

İşletme haricinde oluşturulan farklı bir yapı içerinde gerçekleştirilen/gerçekleştirilecek olan ihraçlar Yapılandırılmış Finansman metodolojisi kapsamında tamamen ayrı bir rating raporu ile derecelendirilecektir.

2.1. Not Farklılığının Kriterleri

Firmaların Kurumsal Kredi derecelendirme notları ile bilançolarında taşıdıkları ihraç rating notları arasında farklılığa yol açan ana kriterler teminatı veren tarafın kredibilite seviyesi, teminatın niteliği, hukuksal kapsayıcılığı ve nihayet geçerlilik süresidir. Bu ana kümeler, alt detayları ve model içerisinde esas alınan ağırlıklarına aşağıda yer verilmiştir.

a) Teminatı Veren Taraf;

Teminatı veren tarafın kredibilitesi belirleyici olacaktır.
Teminat veren kuruluşun halihazırda JCR ER metodolojisi kapsamında belirlenmiş bir kredi derecelendirme notu var ise kredibilite değerlendirmesinde dikkate alınır.
Teminat veren kuruluşun JCR ER tarafından verilen bir notu bulunmamakla birlikte, kuruluş hakkında kredi derecelendirme notu oluşturulmasına imkan tanıyan verilere ulaşılabilmesi halinde elde edilen not kredibilite değerlendirilmesi kapsamında geçerli olacaktır.
Teminat veren tarafın kredibilitesinin belirlenmesine temel teşkil edecek verilere ulaşma imkânı yok ise veya bu konuda bir kanaat oluşturmak mümkün değil ise oluşan belirsizlik nedeniyle ihraç edilen menkul kıymet lehine not farklılaştırması yapılmayacaktır.

b) Teminatın Niteliği;

Nakit ve nakde yakın kıymetler öncelikli ve üst grup kabul edilecektir.
Nakit ve nakde yakın kıymetlerin menkul kıymet vadelerine kadar kullanımının sınırlandırma güvencesi göz önünde bulundurulacaktır.
Banka garantileri nakit kıymet hükmünde olup bankaların kredibilitesine ve garantinin kapsayıcılığına göre farklılaştırılacaktır.
Aracı kurum yüklenimleri nakit kıymet hükmünde olup aracı kurumların kredibilitesine, mali gücüne ve kapsayıcılığına göre farklılaştırılacaktır.
Mevcut kredi sağlayıcılar tarafından oluşturulmuş tüm özel kredi koşulları (covenant) dikkate alınacaktır.
Şirketin kendi varlıkları arasındaki maddi kıymetlerin teminat gösterilmesi halinde ise;
Teminat gösterilen kıymetin şirket kullanımının dışına çıkartılma seviyesi ve güvencesine göre karar verilecektir.
Teminat gösterilen kıymete şirketten alacaklı olan 3. Tarafların erişimindeki sınırlamalar da dikkate alınacaktır.
Şirketin diğer yükümlülükleri nedeniyle bu varlığa ulaşılmasında ortaya çıkacak zorluklar da dikkate alınacaktır.
Şirket ortaklarının ve 3. kişilerin şahsi varlıklarından teminat sağlaması halinde yukarıdaki hususlar benzer şekilde geçerli olacaktır.
Tahvil borçlarının sigortalanması halinde sigorta şirketlerinin kredibilitesi ve kapsayıcılığı dikkate alınacaktır.
Diğer verilecek teminatlarda da genel prensiplere göre davranılacaktır.

c) Teminatın Hukuki Kapsayıcılığı;

Teminatın taraf ve niteliğinin kalitesi belirlendikten sonra, belirlenen bu tutarın ihraç tutarlarını karşılama oranlarına göre pozitif yönlü not farkı yaratılacaktır. Doğal olarak kapsayıcılık oranı ihracın % 150 nispetini aşamayacaktır.

d) Teminatın Geçerlilik Süresi;

Sağlanacak teminatın, ihraç vadeleri boyunca geçerli olup olmayacağı hususu bu bölümde irdelenmektedir.